Perfectum wyraża czynność przeszłą dokonaną, ukończoną; może także wyrażać czynność skończoną, której skutki trwają.
I. Indicativus perfecti activi
- tryb orzekający czasu przeszłego dokonanego strony czynnej
Perfectum (czas przeszły dokonany) ma różne tematy oraz inne końcówki osobowe. Ponieważ od tematu perfectum tworzy się plusquamperfectum i futumrum exactum, należy wymieniając formy podstawowe czasownika dodawać obok pierwszej osoby praesentis i infnitiwu pierwszą osobę perfectum, np:
scribere - pisać --> scribo, scribere, scrips-i
W tym konkretnym przypadku tematem perfectum jest scripis.
Jeżeli połączymy temt perfectum z końcówkami osobowymi, to w perfectum czasowników wszystkich koniugacji wystąpią zakończenia:
| Os. | Singularis: | Pluralis: |
|---|
| 1. | -i
| -imus |
| 2. | -isti
| -istis |
| 3. | -it
| -erunt (lub forma ere) |
Koniugacja I i II
Infinitivus praesentis passivi
|
dare - dawać
dedi - dałem |
Indicativus praesentis passivi
|
| os. | Singularis | Pluralis |
|---|
| 1. | dedi | dedimus |
| 2. | dedisti | dedistis |
| 3. | dedit
| dederunt
lub dedere | |
|
| - bezokolicznik czasu teraźniejszego strony biernej: |
videre - widzieć
vidi - widziałem |
| - tryb orzekający czasu teraźniejszego strony biernej: |
| os. | Singularis | Pluralis |
|---|
| 1. | vidi | vidimus |
| 2. | vidisti | vidistis |
| 3. | vidit
| viderunt
videre | |
|
Koniugacja III i IV
Infinitivus praesentis passivi
|
scribere - pisać
scripsi - pisałem |
Indicativus praesentis passivi
|
| os. | Singularis | Pluralis |
|---|
| 1. | scripi | scripimus |
| 2. | scripisti | scripistis |
| 3. | scripit
| scriperunt
lub scripere | |
|
| - bezokolicznik czasu teraźniejszego strony biernej: |
audire - słuchać
audivi - słuchałem |
| - tryb orzekający czasu teraźniejszego strony biernej: |
| os. | Singularis | Pluralis |
|---|
| 1. | audivi | audivimus |
| 2. | audivisti | audivistis |
| 3. | audivit
| audiverunt
audivere | |
|
II. Indicativus perfecti passivi
Tryb orzekający czasu przeszłego dokonanego strony bernej, perfectum passivi, składa się z participium perfecti passivi i z praesens słowa posiłkowego esse.
np. ornatus sum - zostałem ozdobiony,
missi sumus - zostaliśmy wysłani.
Nie podaję wzorów wszystkich koniugacji, gdyż w odmianie nie występują żadne różnice, należy jedynie znać supinum danego czasownika i utworzyć od niego participium perfecti passivi.
Za Lidią Winniczuk "Lingua Latina".
|