głoska |
wymowa |
przykład |
wymowa |
y |
i |
syllaba lyra mysterium |
sillaba lira misterium |
ae |
e |
Aegina Aegyptus Maeander |
Egina Egiptus Meander |
oe
|
e |
Oedipus Poenus foedus |
Edipus Penus fedus |
au |
au |
Augustus auspicium aut-aut |
Augustus auspicium aut-aut |
eu |
eu |
Europa Euboea Eurydice |
Europa Eubea Euridice |
c |
c tradycyjna wymowa przed samogłoska- mi: e, i, y, ae, oe |
Cerberus censura cedrus Cicero medicina Cyprus cymbalum Caesar coemetarium |
Cerberus censura cedrus Cicero medicina Ciprus cimbalum Cesar cemetarium |
c |
k zawsze przed:a, o, u oraz przed spółgłoską i na końcu wyrazu |
Calabria Calissia columna contactus cultura madicus doctor ecce hic |
Kalabria Kalissia kolumna kontaktus kultura madikus doktor ekce hik |
ch |
ch |
schola chirurgia chorus |
schola chirurgia chorus |
ngu |
ngw |
lingua sanguis bilinguis |
lingwa sangwis bilingwis |
ph |
f |
philosophus Philippus phoca |
filosofus Filippus foka |
q zawsze z u |
kw |
quaestor Quintus quo vadis? |
kwestor Kwintus kwo wadis? |
rh |
r |
Rhodanus Rhamses |
Rodanus Ramses |
s |
s |
Asiaticus Aesopus rosa |
Asiatikus Esopus rosa |
th |
t |
theatrum Theodorus |
teatrum Teodorus |
ti |
ti* |
Terentia meditatio laudatio |
Terentia meditatio laudatio |
v |
w |
Vistula Varsovia Victoria villa |
Wistula Warsowia Wiktoria willa |
x |
ks |
extra rex excellentia |
ekstra reks ekscellentia |
z |
z w wyrazach obecgo pochodzenia |
Zephyrus gaza |
Zefirus gaza |
* Przed samogłoską często słyszy się błędną wymowę -cj, -sj
U w a g a 1. Są wypadki, kiedy dwie stojące obok siebie samogłoski a+e, o+e nie tworzą dwugłoski (dyftongu), lecz należy je wymawiać oddzielnie; np. poeta wymawia się po-eta, poesisi po-esis, aer a-er
U w a g a 2. Zaznaczyliśmy powyżej, że wymowa łac. c jak c jest wymową tradycyjną, utrzymującą się w wielu krajach m.in. w Polsce. Rzymianie wymawiali w każdej pozycji c jak k, a więc Kikero, Kiprus, Euridike; świadczą o tym transkrypcja grecka oraz wyrazy pochodzenia łacińskiego w językach nowożytnych, np. niem. Kaiser z łac. Caesar, niem. Keller z łac. cella. Dzisiaj coraz częściej stosuje się właściwą wymowę, zwłaszcza na kongresach międzynarodowych, na których uczeni przemawiają w języku łacińskim. Można więc, nie trzymając się wymowy tradycyjnej, we wszystkich wypadkach wymawiać c jak k.
U w a g a 3. Przymiotniki pochądzące od imion własnych pisze się w łacinie dużą literą, np. lingua Latina, theatrum Graecum, philosophus Romanus, natio Polona, Universitas Varsovienis.
Za Lidią Winniczuk "Lingua Latina".
|